Regionalna Pracownia Krajoznawcza w Koszalinie

Komisja Krajoznawcza Zarządu Okręgu PTTK w Koszalinie w 1971 r. wystąpiła do ZG PTTK w Warszawie z wnioskiem o powołanie Regionalnej Pracowni Krajoznawczej. Dnia 23.11.1972 r. ZG PTTK powołał RPK PTTK w Koszalinie i zatwierdził jej regulamin.

W styczniu 1973 r. Zarząd Okręgu pozyskał 3 pomieszczenia w siedzibie przy ul. Bieruta 5 na działalność RPK (sala spotkań dla aktywu, ciemna fotograficzna i pokój kierownika). Funkcję kierownika RPK powierzono mgr Krystynie Czerner (historyk sztuki), która pełniła ją do 30 kwietnia 1974 r. Od 1 maja 1974 r. na stanowisko kierownika Pracowni przyjęto kol. Ewę Gierszewską.

Dorobek RPK

a/ księgozbiór oraz mapy i plany miast; w latach 1973 – 1984 zakupiono 1200 poz.

w latach 1985 – 1989 zakupiono   960 poz.

druki ulotne                                              w latach 1973 – 1984 zebrano 1000 egz.

(foldery, przewodniki, informatory)        w latach 1985 – 1989 zebrano   600 egz.

były one przechowywane w teczkach w podziale na województwa..

Czytelnicy mogli zapoznać się z treścią czasopism „ „Jantarowe Szlaki”, „Gościniec”, „Poznaj Swój Kraj”, „Poznaj Świat”, „Ochrona Przyrody”.

Zbiory udostępniano głównie kadrze programowej PTTK – instruktorom, przodownikom i przewodnikom oraz studentom i autorom opracowań krajoznawczych i artykułów w prasie,

Sprzęt – aparat fotograficzny, kamera, rzutnik, ekran, projektor 8 mm, przeglądarki.

b/ wydawnictwa własne pracowni:

•     „Ich pasją była turystyka” – Bernard Konarski, Ewa Gierszewska
•     „Zasłużeni ludzie Ziemi Koszalińskiej” – Bernard Konarski, Ewa Gierszewska
•     „Znakowane szlaki piesze woj. koszalińskiego” – Maciej Sierociński
•     „Z prac krajoznawczych woj. koszalińskiego” – praca zbiorowa
•     „Ochrona Środowiska przyrodniczego woj. koszalińskiego i zagadnienia ogólne ochrony przyrody” – Grażyna Zyber
•     „Góra Chełmska i jej dzieje” – Henryk Janocha
•     „Zasłużeni działacze woj. koszalińskiego” cz. II – Bernard Konarski
•     Woj. koszalińskie na łamach „Jantarowych Szlaków” – bibliografia (autor ?)

c/ zbiory specjalne:

•     kartoteka działaczy PTTK woj. koszalińskiego, oddziałów i komisji statutowych;
•     inwentaryzacja krajoznawcza woj. koszalińskiego wg podziału na gminy, zebrana na kartotekach, przechowywana w kopertach i kartonach, Obecnie przechowywana w Oddziale PTTK w Koszalinie. (Inwentaryzacja opublikowana przez ZG PTTK w 1990 r.);
•     zestaw fotografii do inwentaryzacji krajoznawczej;
•     zestawy pytań do konkursów krajoznawczych;

Zbiory Regionalnej pracowni krajoznawczej posłużyły studentom AWF w Poznaniu do opracowania kilku prac magisterskich oraz słuchaczom Podyplomowego Studium Turystycznego w Kołobrzegu do napisania kilku prac dyplomowych.

Regionalna Pracownia Krajoznawcza prowadziła prace cykliczne. W latach 1974-84 organizowano raz w miesiącu w Klubie Garnizonowym w Koszalinie prelekcje z przeźroczami, dostępne również dla mieszkańców Koszalina. Na rajdach, zlotach, sesjach krajoznawczych, naradach, organizowano wystawy zbiorów kolekcjonerskich, znaczków, plakietek i proporczyków turystycznych, ekslibrisu, kronik klubowych i osobistych, ciekawych wydawnictw itp.

Dobrze układała się współpraca z Biblioteką Wojewódzką w Koszalinie, Towarzystwem Pamiętnikarstwa, Polskim Towarzystwem Etnograficznym, Muzeum Okręgowym, Koszalińskim Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym, Koszalińskim Ośrodkiem Naukowo-Badawczym, Ligą Ochrony Przyrody, Bałtyckim Towarzystwem Fotograficznym w Koszalinie. Z powyższych instytucji rekrutowali się prelegenci sesji krajoznawczych i wykładowcy na szkoleniach kadr PTTK.

Co roku organizowano tematyczne sesje krajoznawcze  dla kadry PTTK i nauczycieli.

Ważnym zadaniem realizowanym przez Pracownię było przygotowanie krajoznawczych programów lub materiałów na takie imprezy jak:

•     konkursy krajoznawcze na organizowany corocznie w lipcu Ogólnopolski Zlot Szlakiem Walk o Wał Pomorski;
•     eliminacje wojewódzkie Ogólnopolskiego Turnieju Turystyczno-Krajoznawczego dla młodzieży szkolnej (przygotowanie pytań, ocena zadań);
•     coroczne przygotowanie drużyn do udziału w Centralnym Zlocie Aktywu Krajoznawczego (drużyna reprezentująca woj. koszalińskie zdobywała w 1971 r – V, w 1973 – III, w 1974 – I, 1975 – II miejsce, w 1977 r. wyróżnienie, 1980 r. – III miejsce a w 1987 r – I miejsce za wykonanie inwentaryzacji krajoznawczej w czasie CZAK. W 1975 r. Pracownia była organizatorem V CZAK w Unieściu));
•     udział w Kongresach Krajoznawczych, pomoc przy pracach organizacyjnych III Kongresu Krajoznawczego w 1980 r. w Płocku;
•     zebranie opracowań wykonanych w latach 1976-79 z akcji dokumentacyjno-programowej PTTK „Polska naszych dni”, 17 najlepszych prac zgłoszono do ogólnopolskiego konkursu.
•     prowadzenie w latach 1982-1988 inwentaryzacji krajoznawczej gmin woj. koszalińskiego. RPK jako pierwsza ukończyła inwentaryzację województwa. Wydawnictwo „Inwentaryzacja krajoznawcza województwa koszalińskiego” zostało wydane przez ZG PTTK drukiem na IV Kongres Krajoznawstwa Polskiego w Opolu (1990 r.)

W 1990 r., po likwidacji struktur wojewódzkich PTTK, Pracownia została przekazana do Oddziału PTTK w Koszalinie, gdzie prowadziła jeszcze ograniczoną działalność do 1995r.

Z Regionalną Pracownią Krajoznawczą współpracowali autorzy: dr Emilia Pieńkowska (Usługi turystyczne woj. koszalińskiego): Maciej Sierociński („Znakowane Szlaki Piesze woj. koszalińskiego”, artykuły w prasie): mgr Wacław Nowicki („Szlaki piesze wybrzeża koszalińskiego”, „Szlaki piesze Pojezierza Drawskiego”, artykuły w prasie); Bernard Konarski, Władysław Długosz, inż. Marian Czerner, (liczne artykuły w prasie).

W swej historii RPK zmieniała siedzibę. W latach 1972 –81 mieściła się w 3 pomieszczeniach przy ul. Bieruta 5. W latach 1981—90 w znacznie gorszych warunkach w 1 pomieszczeniu przy ul. Zwycięzców 137. W latach 1990 – 95 w siedzibie Oddziału PTTK przy ul. Dworcowej 4/4.

Funkcję kierownika RPK kolejno pełniły: mgr Krystyna Czerner (1972-74), Ewa Gierszewska (1974 – 84), mgr Urszula Warzyńska (1984 – 1989), Ewa Gierszewska (1992 – 1993). Zbiory RPK pozostały w Oddziale PTTK w Koszalinie.

Pracom RPK towarzyszyła Komisja Krajoznawcza, która spełniała rolę rady programowej. Aktywnie współpracujący członkowie Komisji to: Gabriela Burzyńska, Krystyna Czerner, Władysław Długosz, Romuald Dzięcioł, Emilia Pińkowska, Kazimierz Rolewski (do 1978 r.), Anastazje Siczek (do 1980 r.), Marta Sierocińska, Zofia Tomala-Zachman, Danuta Zielińska. Ponadto współpracowali z RPK autorzy artykułów prasowych, opracowań krajoznawczych, fotograficy, kolekcjonerzy: Aleksander Dworaczek, Janusz Dziarki, Marek Jóźków, Józef Korczak, Andrzej Świrko.

Informacje opracowała Ewa Gierszewska
21 marca  2009 r.